Veilig en verantwoord gamen
Tips voor ouders
Gamen is tegenwoordig een hobby voor heel veel kinderen. Urenlang zitten ze soms achter een computer, tablet of spelcomputer om een spelletje te doen. Als ouder is het goed om je te verdiepen in het gamegedrag van je kind en de positieve en negatieve gevolgen ervan. Om je hierbij te helpen, geven we inzicht in de voor- en nadelen van gamen, de risico’s van gamen en tips over hoe je als ouder toezicht kunt houden op het gamen. Zo blijft gamen gewoon een leuke tijdsbesteding voor je kind.
De wondere wereld van gamen
Gamen kan in allerlei soorten en maten. Van online gamen via een gameconsole tot een offline spelletje via de computer, de mogelijkheden zijn vrijwel oneindig. Als ouder zie je misschien door de bomen het bos niet meer. Je hoort onnavolgbare gesprekken over vechten of het voltooien van een opdracht, dat je kind vanuit zijn of haar slaapkamer voert met andere gamende kinderen.
Om er meer over te weten te komen, nemen we je mee in de wondere wereld van gamen. Zo leer je meer over de verschillende vormen van gaming en weet je voortaan wél waar je kind het over heeft. Je kunt daardoor het gesprek blijven houden over gamen en welke grenzen je daar eventueel aan stelt als ouder
Verschillende vormen van gaming
Het ene kind geeft de voorkeur aan gamen op de televisie via een console, zoals de Xbox of Playstation. Andere kinderen kruipen juist achter de computer of tablet voor hun favoriete game.
Op de verschillende apparaten kun je verschillende games spelen. Zo worden er bijvoorbeeld games ontwikkeld speciaal voor een console, zoals de Nintendo Switch, die je niet kunt spelen op de computer of een andere console. Ook zijn er game-apps voor een tablet, die niet uitgebracht worden voor andere apparaten. Sommige spellen worden offline gespeeld, terwijl voor andere juist een internetverbinding nodig is.
Offline en online gamen
Games zijn al jaren offline te spelen, maar ook steeds vaker online. Bij online gaming kunnen spelers met elkaar communiceren via een chatfunctie of zelfs mondeling met een headset. Spelers kunnen het bij online games tegen elkaar opnemen, maar ook samenwerken om doelen binnen het spel te behalen.In online games worden daarnaast regelmatig in-game-aankopen aangeboden. Met deze aankopen kunnen spelers extra voorwerpen of levels vrijspelen.
De voor- en nadelen van gamen
Tijdens het gamen kunnen kinderen nieuwe skills leren of bestaande vaardigheden verbeteren, zowel op lichamelijk als mentaal gebied. Denk bijvoorbeeld aan Engelstalige games, waardoor kinderen spelenderwijs een tweede taal leren.
Veel gamen kan echter ook negatieve effecten hebben. Hoewel ieder kind anders reageert op het spelen van games, hebben we de meest voorkomende voor- en nadelen op een rij gezet:
Voordelen
- Betere hand-oogcoördinatie
- Fijnere motoriek
- Sneller reactievermogen
- Meer ruimtelijk inzicht
- Betere taalbeheersing
- Creatieve oplossingen bedenken
- Beter kunnen samenwerken
- Motivatie om leer- of werktaken te voltooien
Nadelen
- Minder lichaamsbeweging
- ‘Vierkante’ vermoeide ogen
- Pijn in het lichaam wegens verkeerde zithouding
- Muisarm
- Slaaptekort door te veel spelen
- Slechte persoonlijke hygiëne
- Slechtere schoolprestaties
- Concentratieproblemen
- Sterker gevoel van eenzaamheid
- Prikkelbaar
- Minder sociaal in de ‘offline wereld’
- Uitstelgedrag
- Nachtmerries / angst bij ‘enge’ spellen
Gevaren van (online) gamen
Kinderen spelen graag online spelletjes, maar zien hier niet altijd de gevaren van in. Toch zijn er bepaalde gevaren van online gamen die invloed kunnen hebben op jouw kind. Het is daarom goed om in de gaten te houden of je kind met één van onderstaande situaties in aanraking komt tijdens het gamen.
Schokkende beelden
Niet elk spel is geschikt voor jonge spelers. Soms ziet je kind enge of schokkende beelden, bijvoorbeeld bij een schietgame of een horrorspel. Daarom staan er op games leeftijdsclassificaties en inhoudspictogrammen, zoals ‘vanaf 12 jaar’. Deze richtlijnen zijn opgesteld door PEGI om ouders en kinderen te informeren over de geschiktheid van de game.
Schulden door in-game aankopen
In (online) games kunnen spelers soms objecten of spelelementen kopen. Kinderen hebben minder besef van de waarde van geld, waardoor ze soms ongemerkt veel geld uitgeven. Praat hierover met je kind: spreek regels af of stel restricties in. Op die manier heeft je kind geen toegang tot online winkel, tenzij jij toestemming geeft.
Online pesten
Door chatfuncties bij online gaming ligt pesten op de loer: het sturen van gemene berichtjes, scheldpartijen of uitsluiting van gezamenlijke spelletjes zijn voorbeelden online pestgedrag. Ga met je kind in gesprek over online pesten of hou genoeg toezicht op je kind tijdens het gamen. Eventueel kun je bepaalde functies uitschakelen op de gameconsole, waardoor je kind niet online kan spelen.
Ongewenste personen
Je wilt natuurlijk graag dat je kind in een veilige omgeving kan gamen, zonder dat hij of zij het risico loopt in aanraking te komen met ongewenste personen. Via ouderlijk toezicht kun je voorkomen dat je kind praat met spelers die hij of zij niet in het echte leven kent. Maak van tevoren ook duidelijke afspraken over het accepteren van online vriendschapsverzoeken en chatgedrag. Leer je kind dat hij of zij nooit persoonlijke informatie geeft aan iemand die je kind niet kent buiten het spel.
Verslaving
Gamen is leuk, maar soms dreigen kinderen zich te verliezen in een spel. Gameverslaving is een erkende stoornis: het kan net zo verslavend zijn als drugs of alcohol. Belangrijk is om op tijd symptomen van verslaving te herkennen en regels op te stellen over gamen. Zo houd je beter grip op het gamegedrag van je kind en loopt het niet uit de hand.
Gameverslaving: hulp en tips
Gamen kan erg verslavend zijn. Maar zeker niet elk kind dat gamet, raakt ook daadwerkelijk eraan verslaafd. Het is goed om als ouder grenzen te stellen aan hoeveel tijd je kind mag gamen, om een eventuele verslaving te voorkomen.
Er is een verschil tussen veel gamen en een heuse gameverslaving. Wanneer jouw kind een keer niet wil stoppen met gamen, is hij of zij niet meteen verslaafd. Wel is het verstandig om ongewenst gedrag in de gaten te houden.
Symptomen van (beginnende) gameverslaving
Te veel gamen kan zich uiteindelijk ontwikkelen tot een gamestoornis. Daarom is het belangrijk om de symptomen van ongezond gamegedrag op tijd te herkennen. Veelvoorkomende tekenen zijn:
- Je kind kan alleen maar aan gamen denken
- Je kind blijft langer gamen dan afgesproken
- Een verdrietige, boze of agressieve reactie van je kind wanneer hij of zij moet stoppen met gamen
- Vluchtgedrag: je kind gamet om negatieve gevoelens of problemen te vermijden
- Gamen gaat ten koste van andere activiteiten, zoals sport of spelen met vriendjes
Tips om gameverslaving te voorkomen
Om te voorkomen dat gamen het leven van je kind gaat bepalen, is het verstandig om van tevoren samen afspraken te maken en regels op te stellen. Zo blijft gamen leuk, voor jou én je kind.
Tip 1) Bespreek gamen en stel regels op
Door samen over gamen te praten en regels op te stellen, zullen jouw kinderen de opgestelde afspraken en grenzen beter begrijpen en zich er ook beter aan houden. Bespreek daarnaast het gedrag van je kind, zeker als het online spellen speelt. Hoe gaat je kind bijvoorbeeld om met andere spelers in een game?
Tip 2) Stimuleer het nemen van pauzes
Wanneer jouw kind zelf inziet dat even rust nemen hem of haar goed doet, zullen ze zelf ook vaker pauzes nemen.
Tip 3) Stel ouderlijk toezicht in op het speelapparaat
Om je kind veilig en binnen de door jou gestelde grenzen te laten gamen, stel je ouderlijk toezicht in. Zo voorkom je ongewenste situaties tijdens het gamen. Ook kan je een tijdslimiet instellen op de gameconsole. Zo voorkom je dat kinderen te lang gamen.
Omgaan met een gameverslaving
Als je kind toch verslaafd is geraakt aan gamen, is het belangrijk om stappen te ondernemen. Wanneer je een kind in huis hebt dat gameverslaafd is, wil je hem of haar natuurlijk zo goed mogelijk helpen. Deze tips helpen je om beter om te gaan met de verslaving van je kind.
Tip 1) Neem de gameverslaving serieus
Gameverslaafd zijn is een daadwerkelijke stoornis, ook al zijn de symptomen soms minder duidelijk dan bij een alcohol- of drugsverslaving. Het is belangrijk dat je de symptomen herkent en professionele hulp zoekt. Zo kan de verslaving accuraat worden behandeld.
Tip 2) Volg advies van professionele hulp op
Het spreekt misschien voor zich, maar volg zo goed mogelijk de regels en richtlijnen op die de psycholoog, huisarts of andere zorgmedewerker heeft meegegeven. Zij weten immers het beste hoe jouw kind weer van zijn of haar verslaving afkomt.
Tip 3) Wees je bewust van negatieve gevolgen
Van een verslaving kom je niet zomaar af. Heb daarom geduld in de behandeling en wees je bewust van de negatieve gevolgen die het kan hebben op het gedrag van je gameverslaafde kind. Je krijgt mogelijk meer boosheid, verdriet of andere emoties op je af als ouder naarmate de behandeling vordert. Bereid je hierop voor en wees begripvol.
Tip 4) Ligt betrokken personen in
Het kan moeilijk zijn om de verslaving van je kind te bespreken met betrokkenen. Toch is het soms in het belang van je kind om de personen in je directe omgeving in te lichten. Denk bijvoorbeeld aan opa of oma en de leraar van je kind. Daardoor kunnen zij beter rekening houden met zijn of haar afwijkende gedrag. Vraag de huisarts of behandelaar van je kind eventueel om tips over hoe je dit het beste kan aanpakken.
Ouderlijk toezicht instellen
Door ouderlijk toezicht in te stellen op de gamecomputers kun je bepalen wat je kind wel en niet mag doen en zien tijdens het gamen. Hiermee voorkom je ongewenste situaties tijdens het gamen. Ook kun je vaak een tijdslimiet instellen als middel tegen gameverslaving. Je hebt hierdoor meer controle over hoe jouw kind gamet.
Maar hoe pak je dit aan? Hieronder lees je hoe je op verschillende apparaten ouderlijk toezicht instelt.
Gameconsoles
Selecteer op de Xbox ‘Instellingen’, vervolgens ‘Account’ en daarna ‘Gezinsinstellingen’. Hier kun je per gebruiker of gezinslid precies aangeven waar diegene wel en geen toegang tot heeft, zoals de webwinkel en specifieke content.
Op de PlayStation kun je meerdere accounts maken en beheren voor je kinderen. Bij ‘Instellingen’ kun je via ‘Familie en ouderlijk toezicht’, ‘Familiebeheer’ en als laatste ‘Ouderlijk toezicht’ verschillende restricties instellen, bijvoorbeeld voor speeltijd en betalingen. Ook is het mogelijk om restricties via de webbrowser in te stellen: door je aan te melden bij ‘Accountbeheer’ op de website van PlayStation kun je via ‘Familiebeheer’ beperkingen instellen per account.
Er zijn twee mogelijkheden om ouderlijk toezicht in te stellen op een Nintendo Switch. De eerste optie is via de ‘Ouderlijk toezicht’ app die jouw mobiel of tablet koppelt aan activiteiten op de Nintendo Switch (Android | MacOS). Daarnaast kun je op de console zelf instellingen aanpassen voor het gehele apparaat: scroll in ‘Systeeminstellingen’ naar beneden totdat je ‘Ouderlijk toezicht’ ziet staan. Kies vervolgens ‘Ouderlijk toezicht instellen’, ‘Dit systeem gebruiken’ en ‘Beperkingsniveau’, waar je meerdere beperkingen kunt activeren.
Klik op de Wii-knop in het Wii-menu en ga naar ‘Wii-Instellingen’. Zoek hierin het kopje ‘Ouderlijk toezicht’ en klik vervolgens op ‘ja’. Tik de gevraagde pincode in en druk op ‘Oké’. Nu kun je meerdere functies op de spelcomputer in- of uitschakelen om je kind te beschermen, zoals leeftijdsclassificaties of toegang tot het internet.
Computer
Klik op het Apple teken linksboven in het scherm en selecteer ‘Systeemvoorkeuren’. Kies vervolgens ‘Ouderlijk toezicht’. Hier kun je een nieuw account aanmaken omouderlijk toezicht te activeren. Daarna kun je verschillende functies instellen, zoals toegankelijkheid, browserbeperkingen en tijdslimieten waarbinnen je kind mag gamen.
Ook via Windows kun je beperkingen instellen voor wat jouw kind wel en niet te zien krijgt. Ga hiervoor naar ‘Start’ en typ ‘Gezinsopties’ in. Nu zie je de verschillende opties die je als ouder kunt instellen.
Houd het gamen leuk
Gamen is een leuke bezigheid voor kinderen. Ze hebben plezier en kunnen er veel van leren. Toch zitten er ook risico’s aan het gamen, waarvoor je je kind het liefst wilt behoeden. Door samen te praten over gamen, regels in te stellen met ouderlijk toezicht kan jouw kind veilig en verantwoord blijven gamen.